Santiago sumarase á compostaxe co novo contrato de recollida e xestión de residuos urbanos. Non será de momento, aínda. A actual concesión terá vixencia ata abril do 2019 e aínda haberá marxe para prolongala máis. Co prego en proceso de elaboración, o  Concello prevé licitalo cara a finais de ano. E o proceso presúmese longo. Non en balde, o novo prego non só introducirá cambios substanciais no modelo de xestión dos residuos, senón que supón o contrato máis custoso para Raxoi: a concesión da recollida e a limpeza viaria está agora polos oito millóns anuais. Pero a factura municipal total rolda os 12 millóns ao sumar o tratamento de residuos en Sogama. Coa obrigación comunitaria de reciclar polo menos a metade dos residuos que se xeren nun horizonte non moi afastado, o  Concello incorporará xa novas modalidades de reciclaxe que afectarán non só aos hábitos cidadáns en canto ao depósito de residuos na vía pública, senón tamén ao sistema de recollida, e que limitarán o volume de refugallos que irán a Sogama.

E farao por tres vías: a extensión xeneralizada na cidade dos  composteros colectivos que en plan experimental funcionan en Santa Marta,  Salgueiriños e Galeras; a de  composteros individuais no rural; e a implantación do quinto contedor (para separar os residuos orgánicos reciclables dos non  tratables) onde non haxa zonas verdes, como no Ensanche. Os  composteros colectivos reducirán de forma considerable a recollida de residuos orgánicos e achegarán compost para reutilizar, a poder ser, no mesmo sitio, xa sexa poñéndoo a «disposición dá  veciñanza» ou nas zonas verdes. Esta solución reducirá as necesidades de recollida e «permitirá  detraer toneladas de residuos que se van a Sogama con  moito  custo, e  facer  tratamento ambientalmente», afirma o edil de Medio Ambiente,  Xan Duro.

De momento estanse avaliando as zonas onde é posible instalar a compostaxe comunitaria, que contará cun equipo que cada día visitará as illas de compostaxe para facer o seu seguimento e evitar que entren impropios: «Vos que están en marcha están a funcionar  moi  ben e  non  hai razón para que  non funcionen vos  outros». Onde non sexa posible implantarase o quinto contedor de recollida selectiva. 

O cambio de concesión irá acompañado da renovación da práctica totalidade dos camións e de boa parte dos contedores -«que vos  hai bastante deteriorados»-, pero tamén de cambios importantes na recollida do centro histórico, onde se pretende evitar os contedores individuais e os depósitos á vista que proliferan no verán. Tentarase introducir camións eléctricos (reducen ruído), pero tamén sistemas modulares de recollida que xubilarán aos contedores individuais. Nalgún caso haberá un contedor permanente, aínda que « esteticamente aceptable», e para o resto instalarase un sistema modular en distintos puntos, de retirada diaria, o que evitará que os camións teñan que pasar por todo o centro histórico e permitirá axustar os horarios de recollida. Iso supoñerá un cambio importante, pero «querer un  bo sistema de  recollida  temos que  pór todos dá  nosa parte, e  desprazarse 50 metros  non ten que  supor un gran  esforzo». Porque, «querer evitar vos  camións  non podemos  ter un  contedor individual  na casa», conclúe Duro, quen apunta que «o mundo  do residuo  evolucionou» e que hai sistemas de recollida «con menor impacto».

A aposta pola compostaxe para a nova concesión céntrase na recollida, non tanto na implicación directa do  Concello na promoción dunha planta de tratamento. Os residuos orgánicos que non se traten nos  composteros colectivos e individuais remitiranse a Sogama (dispón de planta de compostaxe), do mesmo xeito que os orgánicos non  reutilizables. Calquera opción de participar na creación dunha planta de compostaxe con outros municipios sería agora mesmo unha expectativa a longo prazo. 

Polo que si optará Raxoi é pola recollida específica a grandes produtores de residuos orgánicos na zona vella (basicamente a restauración), como o fixo xa co vidro, unha iniciativa que se está notando claramente nos rexistros xerais. Con practicamente dous mil toneladas de vidro recolleito no municipio, o 2017 supuxo un incremento do 32 %. E un 20 % sobre o anterior histórico, no 2008 con case 1.657 toneladas. E este xaneiro case duplica ao do 2017, cando aínda non existía a recolleita porta a porta, que comezou en maio.