Por outra banda, a Estratexia Española de Economía Circular (EEC) para 2030 fundaméntase nun modelo de produción e consumo responsables, baseado en manter o valor dos produtos durante toda a cadea, fomentando a mínima xeración de residuos e o mínimo uso de materia prima virxe.

Ademais, desde a Comisión Europea, coas ideas de economía circular e residuo cero como bandeiras, promóvese a reutilización dos materiais plásticos, evitando aqueles de un só uso, xunto cunha valorización eficiente dos residuos producidos preferiblemente mediante reciclaxe.

Neste contexto, resulta necesario entender o ciclo de vida deste tipo de materiais. O proceso comeza coa transformación das materias primas (de fontes virxes ou recicladas) ata produtos terminados mediante diferentes metodoloxías, como moldeo por extrusión, inxección ou soprado, entre outros.

Nesta parte da fabricación do produto, como resultado do proceso industrial, pódese xerar un residuo limpo e de composición estable e coñecida. Este residuo procedente do excedente industrial das industrias do plástico considérase como o de maior calidade de fronte á reciclaxe dos plásticos.

A continuación, comercialízase o produto no mercado consumidor e, tras finalizar a súa vida útil, convértese nun residuo postconsumo. Estímase que 29 millóns de toneladas de plástico postconsumo se xeraron en Europa en 2018.

Unha das principais características dos residuos plásticos é a variabilidade na súa composición e a súa baixa biodegradabilidade. Ademais, poden aparecer combinados con outros substratos como materia orgánica, papel ou metais non férricos como aluminio. Isto dificulta e, en ocasións, imposibilita a súa reciclaxe.

En xeral, coa idea de facilitar o proceso de reciclaxe, débense fomentar os materiais limpos e  monoplásticos, dun só compoñente, fronte a materiais formados por varios  polímeros ou compoñentes.

No caso de que a rexión non dispoña dun circuíto de recollida e separación de plásticos urbanos nin ningún tipo de tratamento alternativo, irían destinados a entulleira. Con todo, seguindo a xerarquía da xestión de residuos, a última opción debe ser o depósito en entulleira, debido aos graves problemas ambientais que conleva, como emisións gasosas contaminantes, ocupación de espazo, perda de biodiversidade, impacto paisaxístico e conflitos sociais, entre moitos outros.

En todo caso, foméntase a reutilización de plásticos como opción prioritaria, seguida da reciclaxe. Dependendo dos sistemas de recollida existentes, os plásticos son separados en orixe, cunha separación posterior máis exhaustiva nunha planta industrial, e reciclaxes, se procede, en novos materiais.

Un dos principais problemas nas plantas de separación de residuos é o diferente tamaño que pode presentar este tipo de materiais. Os máis voluminosos son separados ao comezo do proceso, de forma que na corrente de residuos quedan os materiais plásticos máis pequenos.

Nunha das etapas finais de separación de residuos urbanos, obtense a fracción resto, cuxo reciclaxe non se considera viable e vai a entulleira. Moitos plásticos de pequeno tamaño acaban na fracción resto debido á limitación da eficiencia no proceso de separación, polo que o seu destino é a entulleira, sen ningunha opción de reciclaxe.

Por outra banda, o feito de que os plásticos de menor tamaño teñan máis superficie específica propicia a aparición de microplásticos. Estes causan serios problemas ambientais, especialmente en ecosistemas acuáticos.

O 18 de maio de 2021, o Goberno de España remitiu ás Cortes o proxecto de Lei de residuos e chans contaminados co obxectivo de impulsar unha economía circular e baixa en carbono. O documento estableceu limitacións aos plásticos dun só uso, incluíndo restricións á súa introdución no mercado e a obrigación de informar o consumidor, tal como se avanzaba no anteproxecto de lei publicado o 2 de xuño de 2020. Para disuadir do consumo deste tipo de plásticos, a lei establecerá un imposto sobre este tipo de materiais.

Entre outras medidas, e segundo o proxecto de lei presentado, a partir do pasado 3 de xullo quedaba prohibida a introdución no mercado dos seguintes materiais se se elaboraban a base de plásticos:

- Bastonciños de algodón (agás se se trata de material de uso sanitario),

- Cubertos e pratos,

- Palliñas e axitadores de bebidas,

- Paus para suxeitar globos (excepto para uso industrial),

- Recipientes e tapas elaborados en poliestireno expandido.

Tamén se prohibía a introdución no mercado de cosméticos e deterxentes con adición intencionada de microplásticos.

Por outra banda, o proxecto de lei recolle requisitos de deseño dos envases, como que as tapas e tapóns deben ir unidos ao recipiente principal a partir de 2025. O obxectivo desta medida é impedir que o tapón acabe separándose do recipiente no proceso de transporte e xestión do residuo. Basicamente, preténdese evitar que o tapón, xunto cos bastonciños e palliñas de plástico, acabe na fracción resto con destino entulleira.

Se recentemente comprou no supermercado o típico tetrabrick de bebida individual que inclúe palliña, observaría que esta é de cartón. Ou quizá adquirise un envase de  bastonciños para a hixiene dos oídos e fixouse en que están elaborados con cartón no canto de plástico. As medidas adoptadas pretenden modificar os nosos hábitos de consumo, o que pode supoñer un gran impulso á conservación ambiental. Pequenos xestos conseguen grandes retos.