A compostaxe é o proceso dedegradación da materia orgánica, en presencia de osíxeno. Este proceso é desenvolto por diversos microorganismos (principalmente, bacterias e fungos) que van descompoñendo os restos orgánicos e liberando os nutrientes que conteñen. Como resultado desta descomposición obtense o compost, un abono natural con aspecto moi similar á terra de bosque e que contén a maior parte dos nutrientes presentes dos restos orgánicos dos que provén.

Deste xeito, aplicando o compost aos solos, é posible repoñer neles os nutrientes que foron absorbidos polos cultivos durante o seu desenvolvemento.

Para poder transformar os residuos orgánicos, é decir, os restos de alimentos e os restos vexetais, en compost é necesario, en primeiro lugar, separalos dos demais tipos de residuos que producimos na casa. Esta separación é fundamental para asegurar unha boa calidade do compost final.

Unha vez feita esta separación, o seguinte paso será depositar os residuos orgánicos nun recipiente axeitado para que se inicie o proceso de compostaxe, ou ben, transportalos ata unha planta de compostaxe.

No primeiro caso, os recipientes que se empregan son os denominados composteiros individuais e composteiros comunitarios. Se ben ámbolos dous serven para o mesmo propósito (a transformación dos residuos orgánicos en compost), un e outro diferéncianse no tamaño e no número de persoas que o empregan.

Así, o composteiro individual (tamén chamado composteiro doméstico) ten menores dimensións ca o comunitario, é de uso individual ou familiar e adoita colocarse nunha zona verde próxima á vivenda.

Pola súa banda, o composteiro comunitario está destinado a ser empregado pola veciñanza de todo un barrio ou rúa. Este tipo de composteiros está indicado para espazos urbanos nos que as vivendas non dispoñen de zona verde para a colocación de composteiros individuais, pero nos que si hai zonas verdes municipais ou de uso comunitario. Este tipo de composteiros leva xa varios anos en funcionamento nos barriosde Santa Marta, Salgueiriños e Galeras.

A compostaxe individual e comunitaria teñen en común que, en ámbolos dous casos, os residuos orgánicos non son transportados a ningures. Isto quere decir que os residuos orgánicos depositados no composteiro vanse transformado pouco a pouco en compost no seu interior.

Porén, hai zonas, especialmente nas cidades, nas que non se dispón de espazo para a colocación de composteiros. Nestes casos, os concellos están optando por colocar nas rúas un novo contedor, o chamado “contedor marrón” ou “contedor de orgánica”. Nestes casos, é preciso que os residuos orgánicos depositados pola cidadanía no interior do contedor sexan recollidos e transportados ata unha planta de compostaxe. Estas plantas de compostaxe adoitan recibir residuos procedentes de diversos concellos, mais o proceso biolóxico que ten lugar nas mesmos é igual ca o que se produce, a menor escala, no interior do composteiro.

Por último é preciso ter en conta que, se ben a compostaxe é un proceso natural que ten lugar cada día nos nosos bosques e prados dende fai milleiros de anos, a súa chegada ás nosas vilas e ciudades é un feito novidoso na maior parte dos concellos galegos. Neste sentido, a práctica cada vez máis extendida da compostaxe individual e comunitaria ou a presenza cada vez máis habitual do contedor marrón nas nosas rúas, vén motivada por razóns tanto ambientais como de obriga legal. E é que as normativas europeas, españolas e galegas recentemente aprobadas van encamiñadas a reducir a cantidade de residuos orgánicos que producimos, especialmente os de alimentos, e a reciclar todos aqueles que non poidan ser evitados, sendo a compostaxe unha das posibles opcións de reciclaxe deste tipo de residuos.