O Grupo de investigación en Ecofisiología dos Organismos Mariños ( EOMAR) do Instituto Universitario ECOAQUA da Universidade de Las Palmas de Gran Canaria (ULPGC) acaba de publicar un artigo na prestixiosa revista científica ‘Marine Pollution Bulletin’ sobre a inxestión de microplásticos en medusas da especie ‘ Pelagia noctiluca’. 

 O artigo vén ilustrado cunha impactante fotografía tomada pola investigadora Alicia Herrera en augas de Sardiña do Norte, en Gran Canaria, na que claramente pode verse unha Pelagia noctiluca cun fragmento de plástico azul no seu interior.A imaxe constitúe un fito no estudo do impacto da contaminación por microplásticos nesta especie, xa que por primeira vez documéntase a inxestión de plástico das medusas deste tipo no seu medio natural, no Atlántico Norte. 

Esta investigación realizouse no verán de 2019 cando un bloom (grupo grande) de medusas Pelagia noctiluca chegou ás costas canarias. Para o estudo recolléronse 30 medusas na praia das Canteiras e analizáronse por separado os microplásticos no seu interior (cavidade gastrovascular) e os presentes nos tentáculos.En 29 das 30 medusas estudadas atopouse algún tipo de lixo mariño de orixe antropoxénico, é dicir, xerada polo ser humano. Unha gran porcentaxe eran fibras de algodón, pero tamén se atoparon fragmentos plásticos e restos de redes de pesca. O 53% presentou microplásticos na cavidade gastrovascular, dato que confirma a súa inxestión por parte destes organismos. 

 As medusas son un compoñente esencial dos ecosistemas mariños, polo que poden ser un importante vector para a entrada de microplásticos á cadea trófica mariña, xa que son as principais presas de moitos animais. 

A modo de exemplo, a tartaruga laúde ( Dermochelys coriacea) pode chegar a inxerir diariamente un 73% do seu peso de medusas. Este estudo evidencia que os plásticos xa se incorporaron á cadea alimentaria e que representan un risco para a saúde non só das propias medusas, senón dos elos superiores como tartarugas, peces, aves e mamíferos mariños.Todos estes datos non fan máis que confirmar o crítico da situación respecto a a contaminación por plástico dos océanos.Ademais, debido á actual crise sanitaria pola COVID-19, o uso de luvas e máscaras sumou un novo problema, xa que estes, se non son refugados correctamente terminan chegando ao mar e complicando aínda máis a situación. 

Desde a asociación Latitude Azul, que tamén participou no estudo, advirten que é “urxente tomar conciencia respecto a esta problemática que causa miles de mortes de animais mariños ao ano, algúns deles en perigo de extinción”.Por iso, chaman a facer un uso racional do plástico, así como de luvas e máscaras, e sempre que sexa posible optar polas alternativas reutilizables. A perda de biodiversidade e o dano aos ecosistemas é unha das causas da aparición de novas pandemias, así que, lembran, “se non coidamos a nosa contorna, dificilmente podamos coidar de nós como especie”.A pesar da súa aparente fraxilidade e a súa sinxela anatomía, as medusas habitaron na Terra por máis de 500 millóns de anos e sobreviviron ás grandes extincións masivas, polo que resulta paradoxal que agora sufran o impacto da contaminación xerada por uns recentemente chegados que levan apenas uns 200.000 anos sobre a face da Terra.