“Non imos dicir que plantar sexa malo, pero a prioridade debe ser que os bosques que hai se fagan resilientes aos fenómenos extremos que chegan. Os incendios, pragas e secas son cada vez máis virulentos. Debemos preguntarnos se haberá auga para regar ou se as variedades son adecuadas para as novas condicións climáticas”, segundo Miguel Angel Soto, responsable da campaña de bosques de Greenpeace.

Para o experto, a clave está en facer unha xestión adaptativa ao cambio climático no canto de seguir plantando árbores, en moitas das ocasións, “sen xeito nin dereito” e sen criterios técnicos.

Está a calar un discurso de cero emisións netas “cheo de trampas” e cada vez hai máis empresas que optan por plantar árbores para reducir a súa pegada de carbono, pero iso non é loitar contra o cambio climático. O que deben facer é reducir as súas emisións de CO2 con cambios nos seus procesos, advertiu.

“Ninguén pode negar que plantar unha árbore sexa un xesto de coidar o planeta pero é moi naif pensar que esa é a prioridade. O importante non é ter máis árbores, é ter mellores bosques e iso, ás veces, significa reducir a densidade. Se cadra non fan falta aixadas, senón motoserras”, explicou Soto.

Con todo, faltan medios e fondos para facer esa boa xestión e sería moi interesante falar dos bosques cando se debaten os orzamentos e non só cando arden, aseverou.

OS INCENDIOS, DESCARGAS BRUTAIS DE CO2 Á ATMOSFERA

“En selvicultura, hai un principio moi sinxelo: cando unha cousa está ben se deixa en paz, cando falta ponse e cando sobra quítase. Cando hai exceso, o bosque xa non fixa carbono e hai que quitar para que siga crecendo e fixando. Ademais, se me levo a madeira e a uso para facer mobles, o carbono queda aí”, apuntou, Rafael  Serrada, vogal da Xunta do Colexio Oficial de Enxeñeiros de Montes.

O importante é saber cando e canto quitar. Hai moito abandono e iso eleva ao risco de incendios forestais, que soltan CO2 á atmosfera brutalmente, alertou Serrada, para quen, con todo, tamén é importante repoboar en sitios nos que desapareceu arboledo para recuperar a súa misión.

“Temos as técnicas necesarias para introducir e repoboar alí onde fai falta e na medida na que fai falta e para quitar o que sobra nos bosques que xa existen. Hai moita mensaxe simplista e pretendendo opoñer unha cousa á outra, cando as dúas son complementarias”.

Neste sentido, cargou contra os “oportunistas” que fan crer que son capaces de xerar novos bosques de forma rápida e barata sen acreditar resultados, e lamentou a falta de medios coa que contan as administracións públicas para facer unha boa xestión do territorio.

MÁIS PLANIFICACIÓN E CONTROL

A vexetación e o mar son o único que produce unha compensación de emisións. “O mar non o podemos xestionar, pero a vexetación si”, segundo o decano do Colexio Oficial de Enxeñeiros de Montes, Eduardo Vermellas, que dixo que mentres avanzamos en reforestación porque as empresas queren compensar emisións, estamos a deixar de lado o coidado do que xa hai.

Por desgraza, moitas veces os políticos vanse ao fácil e, da man de empresas, optan por facerse a foto plantando en lugar de destinar fondos a coidar o que xa temos. Ademais, quitar terras de cultivo para repoboar “non ten sentido” e a natureza xa conquistou ela soa as mellores zonas, segundo Vermellas.

“Hai unha especie de febre arborícola, moitas empresas e gobernos que desexan plantar motivados pola loita contra o cambio climático. En xeral, a plantación é algo desexable, pero debe facerse no sitio e momento adecuados e coas especies e métodos apropiados, algo que non se está atendendo nalgunhas plantacións”, segundo José María Rey, catedrático de Ecoloxía da Universidade de Alcalá de Henares.

É certo que moitas empresas, sobre todo as máis contaminantes, repoboan para facer un “lavado de cara”. Con todo, o que realmente importa é se o resultado é bo para a sociedade, por iso débese vixiar que esas plantacións estean ben deseñadas e executadas en base a principios técnicos e científicos.

Por iso, sería desexable que, a partir de determinados tamaños, se fixen avaliacións previas, segundo Rey, que reclamou políticas efectivas para preservar os espazos protexidos porque vale máis “conservar o que xa temos” que plantar de forma masiva.

Estamos -dixo- nun momento clave e se se poden mover fondos privados e públicos para restauración, benvidos sexan. “A perda de  biodiverdidade é alarmante e na loita contra o cambio climático é fundamental unir forzas”, subliñou a coordinadora do Programa de Bosques de WWF, Diana Colomina. Para unha maior efectividade, faría falta unha planificación nacional e identificar zonas prioritarias de restauración, aseverou.

“Hai carencia na priorización de zonas a restaurar e non todos os proxectos teñen o mantemento e o seguimento que deberían ter. Un proxecto de restauración vai máis aló de plantar. Por exemplo, se un piñeiral ten unha densidade de árbores moi alta, pois hai que clarexar e así se consegue que entren outras especies”, explicou  Colomina.

No marco da conferencia climática  COP26 de  Glasgow, un centenar de líderes mundiais de países que representan o 85 % dos bosques do planeta comprometéronse a “deter e reverter a deforestación e a degradación da terra” para 2030.